Φιλελευθεριοποίηση της διατροφής, καλή ή κακή;

Γράφει η Ασημένια Καναρίδου*
Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
(π.χ ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΤΟ ΑΣΒΕΣΤΙΟ,ΚΟΚΚΙΝΟ ΣΤΑ ΛΙΠΑΡΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΘΕΡΜΙΔΕΣ).ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙ ΚΑΝΕΙΣ,ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΕ ΔΥΟ ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΑ ΜΥΝΗΜΑΤΑ;
Είναι σε όλους γνωστό ότι η διατροφή του ανθρώπου για να είναι σωστή και πλήρης, ώστε να του παρέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά στις απαιτούμενες ποσότητες, ανάλογα με την ηλικία του και τις ενεργειακές του ανάγκες, πρέπει να καλύπτει τα εξής: ΠΟΙΚΙΛΙΑ,ΜΕΤΡΟ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ. Όπως γίνεται κατανοητό ο αποκλεισμός τροφών από τη διατροφή μας δεν εμπεριέχεται στην παραπάνω φιλοσοφία. Η στέρηση και η απαγόρευση μιας τροφής, λειτουργεί αρνητικά στην ψυχολογία μας και πολλές φορές μας οδηγεί σε υπερφαγία και βουλιμικά επεισόδια. 

Επομένως, η φιλελευθεριοποίηση της διατροφής μπορεί να φανεί χρήσιμη, αλλά χρειάζεται και σωστό χειρισμό από μέρους μας. Χρήσιμη μπορεί να φανεί γιατί βοηθάει τους καταναλωτές στο να είναι πιο προσεκτικοί στην επιλογή τροφίμων ,αλλά δεν θα πρέπει να οδηγεί σε ακρότητες και να αποκλείει τροφές από το καθημερινό μας διαιτολόγιο, απλά και μόνο εξαιτίας της σήμανσης π.χ κόκκκινο σε λιπαρά και θερμίδες, πράσινο σε ασβέστιο. 

Δηλαδή το τυρί φέτα, το οποίο είναι πράσινο σε ασβέστιο και κόκκινο σε λιπαρά και αλάτι είναι μια απαγορευμένη τροφή; H απάντηση είναι όχι! Καμία τροφή δεν είναι "κακή" ,εάν χρησιμοποιηθεί με τον κατάλληλο τρόπο, στην σωστή ποσότητα και ανάλογα με τις ενεργειακές ανάγκες του κάθε ατόμου. 

Επιπροσθέτως, η διατροφή του ανθρώπου δεν είναι μονομερής, δεν αποτελείται από μεμονωμένα τρόφιμα που παρέχουν στον οργανισμό συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά, αλλά από ένα σύνολο τροφίμων που το καθένα συνεισφέρει με τον τρόπο του (θρεπτικά συστατικά) στα ποσοστά των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών,των λιπών,των βιταμινών και των μετάλλων, που απαιτούνται από ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο.

Γίνεται λοιπόν κατανοητό ότι η φιλελευθεροποίηση της διατροφής βοηθάει μόνο εάν χρησιμοποιηθεί σωστά από τους καταναλωτές. Σημαντικό ρόλο προς αυτήν την κατεύθυνση παίζει η συνεισφορά του διαιτολόγου. 

Ο διαιτολόγος οφείλει να ενημερώσει και να εκπαιδεύσει τον καταναλωτή (σωστή ανάγνωση των ετικετών των τροφίμων, εκπαίδευση όσον αφορά στο μέγεθος της μερίδας, σωστός συνδυασμός τροφίμων, σωστός τρόπος μαγειρέματος, συνολικές ημερήσιες θερμίδες ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ατόμου), ώστε να κάνει σωστές επιλογές τροφίμων.

Συχνά οι καταναλωτές συλλέγουν πληροφορίες μη τεκμηριωμένες και αυτό τους οδηγεί σε ΄΄διατροφικά ’’ λάθη. Για παράδειγμα πολλοί πιστεύουν ότι τρώγοντας μια χωριάτικη σαλάτα για βραδινό γεύμα, ελαττώνουν τις προσλαμβανόμενες θερμίδες και κοινώς βρίσκονται σε πρόγραμμα δίαιτας. 

Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν είναι απόλυτα σωστό, γιατί σημασία έχει η ποσότητα του τυριού που έχουμε χρησιμοποιήσει, πράσινο σε ασβέστιο, αλλά κόκκινο σε λιπαρά και αλάτι, η ποσότητα του ελαιόλαδου καθώς και η ποσότητα του επιπλέον αλατιού που τυχόν να έχουμε προσθέσει.

Επομένως το θέμα της σωστής διατροφής είναι πολύπλευρο. Σίγουρα τακτικές όπως η φιλελευθεροποίηση δρουν βοηθητικά, αλλά πάντα χρειάζεται σωστούς χειρισμούς από τους καταναλωτές και διαρκής ενημέρωση και εκπαίδευση τους από τους διαιτολόγους.

Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να προσέχουμε τις ετικέτες των τροφίμων,όσον αφορά στα θρεπτικά συστατικά τους ,να εκπαιδευτούμε σωστά από κάποιο διαιτολόγο στο να μελετάμε σωστά όσα αναγράφονται πάνω στα τρόφιμα και να επιλέγουμε κυρίως και πιο συχνά τα τρόφιμα που είναι πιο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά (π.χ πράσινο στο ασβέστιο, και λιγότερο συχνά και πιο προσεχτικά τα τρόφιμα, τα οποία περιέχουν κάποιο θρεπτικό συστατικό-όχι και τόσο καλό για την υγεία μας ,π.χ κόκκινο στα λιπαρά, στις θερμίδες, στο αλάτι. Χρειάζεται ώριμος χειρισμό,για να μην οδηγηθούμε σε ακρότητες, γιατί όπως λέει και μια λαϊκή ρήση "μέτρον,άριστον".


Βιβλιογραφία :Grunert KG and Wills J (2007).A review of European research on consumer response to nutrition information on food labels. Journal of Public Health 15:385-399.

Sacks,G.,Veerman,J.L.,Moodie,M. &Swinburn,B.(2010) ‘’Traffic-light’’ nutrition labelling and ‘’junk-food’’ tax: a modelled comparison of cost –effectiveness for obesity prevention. International Journal of Obesity 35 (7) 2010,1001-9.


* Ασημένια Καναρίδου
Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών
Μέλος του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων
Καλούδη 32, Κιλκίς
Τηλ.: 23410 25902, ΚΙΝ.: 6974124648