Καφές: Πόσο επιβλαβής μπορεί να είναι για την υγεία μας;

Γράφει η Ασημένια Καναρίδου*
Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Ο καφές αποτελεί το πιο ευρέως διαδεδομένο και δημοφιλές ρόφημα του αιώνα μας. Καταναλώνεται, επίσης, σε ποικίλες ποσότητες από ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων παγκόσμια .Μερικά εκατομμύρια κιλά καταναλώνονται κάθε χρόνο μόνο στις Η.Π.Α και περισσότερο από το 80% του ενήλικου πληθυσμού καταναλώνει το δημοφιλές αυτό ρόφημα σε ποικίλες ποσότητες και τύπους.
· Ποια είναι, όμως, η συνεισφορά του καφέ στη διατροφή; 

Ο καφές δε συνεισφέρει στη διατροφή με την ιδιότητα του φαρμάκου, αλλά κυρίως με την ιδιότητα του πιο διεγερτικού ροφήματος των σύγχρονων διατροφικών συνηθειών. 

· Πόσο επικίνδυνη είναι η κατανάλωση του καφέ για την ανθρώπινη υγεία;
To γενικό συμπέρασμα που διεξάγεται μετά από την μελέτη ενός μεγάλου αριθμού ερευνών, είναι ότι ο καφές σε λογικές ποσότητες, δηλαδή από ένα μέχρι τρία φλιτζάνια καφέ ημερησίως, δεν βλάπτει την ανθρώπινη υγεία και μπορεί να καταναλώνεται άφοβα από τους υγιείς ενήλικες.

· Πόσο ασφαλή θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς την κατανάλωση καφέ από άτομα που πάσχουν από νοσήματα του καρδιαγγειακού συστήματος;
Όσον αφορά στην επίδραση του καφέ πάνω σε νοσήματα του καρδιαγγειακού, βρέθηκε σε ένα μεγάλο αριθμό ερευνών, ότι η ενδιάμεση χορήγηση καφεΐνης δεν προκαλεί αύξηση στη συχνότητα ή στη σοβαρότητα των αρνητικών επιδράσεων σε υγιή άτομα, καθώς και σε άτομα με ισχαιμία ή με προϋπάρχουσα σοβαρή κοιλιακή εκτοπία. Συμπερασματικά, θα μπορούσε να αναφέρει κανείς ότι η χρήση του καφέ είναι πολύ πιθανόν να αποτελεί δείκτη αθηρογενετικής δίαιτας μαζί με το κάπνισμα και την καθιστική ζωή, ωστόσο είναι βέβαιο σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα ότι δεν αποτελεί αιτιολογικό παράγοντα για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων.

· Τα τελευταία χρόνια ο καφές κατηγορήθηκε επίσης, για την αύξηση των επιπέδων της ολικής χοληστερόλης, της LDL(κακής χοληστερόλης) και της από-λιποπρωτεϊνης Β. Πόσο ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα αυτές οι αρνητικές επιδράσεις του;
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα τίποτα δεν είναι ξεκάθαρο ότι ο καφές ευθύνεται για τις παραπάνω αρνητικές επιδράσεις στο λιπιδαιμικό προφίλ ενός υγιούς ενήλικα. Επομένως, δεν είναι ασφαλές να δίνονται συστάσεις ως προς την απαγόρευση της χρήσης του. Είναι προτιμότερο όμως για αυτούς που πάσχουν από υπερ-χοληστεριναιμία να απέχουν από τον καφέ, αλλά εάν κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, τότε τα άτομα αυτά είναι προτιμότερο να πίνουν καφέ φίλτρου σε ποσότητες μικρότερες και από τις ενδιάμεσες.

· Ποια είναι η επίδραση του καφέ πάνω στην υγεία των γυναικών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Έχει βρεθεί ότι η κατανάλωση καφέ σε ποσότητες από 150-300 mg ανά μέρα (2-3 φλιτζάνια καφέ ανά μέρα) δε φαίνεται να προκαλεί δυσμενείς επιδράσεις πάνω στις εκβάσεις της εγκυμοσύνης (λιποβαρή βρέφη, πρόωρος τοκετός, αποβολή , γενετικές δυσμορφίες). Είναι περισσότερο ασφαλές, όμως, κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου η κατανάλωση καφέ να περιορίζεται ακόμη περισσότερο, κυρίως στις γυναίκες που καπνίζουν. Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι τα αποτελέσματα των ερευνών που έχουν διεξαχθεί μέχρι σήμερα, πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, διίστανται και επομένως απαιτείται περαιτέρω έρευνα προκειμένου να δοθούν ασφαλείς συστάσεις για τη χρήση του καφέ, τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

· Ποια είναι η επίδραση της κατανάλωσης καφέ πάνω στην υγεία των γυναικών κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης;
Έχει βρεθεί ότι πιθανόν να προκαλείται μια μείωση στην πυκνότητα των οστών στις γυναίκες των μεγαλύτερων ηλικιών, κυρίως όμως αυτών που έπιναν καθημερινά δυο φλιτζάνια καφέ ανά μέρα, ενώ δεν προσλάμβαναν επαρκείς ποσότητες ασβεστίου κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους.

· Τελικά, πόσο κινδυνεύει ο σύγχρονος άνθρωπος από την κατανάλωση καφέ και ποια είναι τα ασφαλή όρια αυτής της κατανάλωσης;
Συνοψίζοντας το θέμα της χρήσης του καφέ και της επίδρασής του πάνω στην ανθρώπινη υγεία, μπορούμε να πούμε ότι ο καφές μπορεί να καταναλώνεται άφοβα από όλους τους υγιείς ενήλικες και να προσφέρει τις διεγερτικές του δράσεις καθ΄όλη τη διάρκεια της ημέρας, με την προϋπόθεση ότι δεν οδηγούμαστε σε υπερκατανάλωση. Τα ασφαλή όρια της χρήσης του δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 2-3 φλιτζάνια ημερησίως. Εξάλλου, είναι γνωστό ότι η μεγάλη κατανάλωση οποιουδήποτε θρεπτικού συστατικού μπορεί να γίνει επιβλαβής για την υγεία μας. Αλλά ακόμη και στην περίπτωση αυτή, οι επιβλαβείς επιδράσεις της υπερβολικής κατανάλωσης καφέ – μέσα σε κάποια όρια και σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα -είναι παροδικές και ολοκληρωτικά ανατρεπόμενες.


* Ασημένια Καναρίδου
Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών
Μέλος του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων
Καλούδη 32, Κιλκίς
Τηλ.: 23410 25902, ΚΙΝ.: 6974124648
E-mail: mdietkana@hotmail.com