Η Όπερα του ζητιάνου του Τζον Γκέι από τη θεατρική ομάδα Passatempo στο Θέατρο Λόφου Κιλκίς σήμερα Δευτέρα 6 Αυγούστου

Η Όπερα του ζητιάνου δεν είναι μια συνηθισμένη όπερα. Είναι μια φτωχή όπερα ή μια όπερα για τους φτωχούς. Δεν πρωταγωνιστούν σ’ αυτή, όπως συμβαίνει στην ιταλική όπερα, τα μεγάλα ερωτικά πάθη και οι ευγενείς χαρακτήρες αλλά η ανάγκη, η διαφθορά, το χρήμα και ο υπόκοσμος. Οι ήρωες του έργου —ζητιάνοι, πόρνες, προαγωγοί, μαχαιροβγάλτες, κλεφτρόνια, χαρτοπαίχτες και ληστές— είναι οι παρίες μιας βαθιά διεφθαρμένης κοινωνίας, όπου η εξουσία παρέχει προστασία σ’ αυτόν που δίνει τα περισσότερα και η επιχειρηματική δραστηριότητα χρησιμοποιείται ως βιτρίνα για κάθε λογής παρανομία.

Μέσα σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον, όπου περισσεύει η εγκληματικότητα και όπου η ανθρώπινη ζωή δεν αξίζει περισσότερο από μια χρυσή ταμπακιέρα ή μερικά μεταξωτά μαντήλια, ο συγγραφέας του έργου Τζον Γκέι στήνει τη δική του ερωτική ιστορία, ανάμεσα στην Πόλυ Πήτσαμ, κόρη του εμπόρου και κλεπταποδόχου κ. Πήτσαμ, και τον Μακήθ, αμετανόητο γυναικά και αρχηγό μιας συμμορίας κλεφτών. Ο κρυφός τους γάμος θα γίνει αφορμή για να ξεσπάσει ένας ανελέητος πόλεμος συμφερόντων, με καρφώματα, λαδώματα και συναλλαγές κάτω από το τραπέζι, γιατί στο μεταξύ ο Μακήθ είχε υποσχεθεί γάμο και στη Λούσυ Λόκιτ, την κόρη του αστυνομικού διευθυντή. Ο έρωτας των δύο κοριτσιών για τον Μακήθ θα τις φέρει αντιμέτωπες με τα σχέδια των γονιών τους. Για τους τελευταίους, ο συγκεκριμένος άντρας αξίζει περισσότερα νεκρός. Ποιος όμως θα επικρατήσει τελικά; Ο έρωτας ή το χρήμα;
Η Όπερα του ζητιάνου είναι μια μουσική σατιρική κωμωδία των ηθών που επικρατούσαν στο μακρινό Λονδίνο των αρχών του 18ου αιώνα. Γράφτηκε το 1728 ως αντίδραση στη μόδα της ιταλικής όπερας που κυριαρχούσε εκείνη την εποχή στις λονδρέζικες σκηνές και δεν σταμάτησε ποτέ να παίζεται στους αιώνες που ακολούθησαν. Σήμερα πια θεωρείται έργο εμβληματικό, καθώς μ’ αυτό εγκαινιάζεται, ως νέο μουσικοθεατρικό είδος, η λαϊκή όπερα (ballad opera). Η έντονη θεατρικότητα του έργου, σε συνδυασμό με την ευθύβολη κοινωνική κριτική που ασκεί, τράβηξε στα 1920 την προσοχή του Μπέρτολτ Μπρεχτ, ο οποίος το χρησιμοποίησε ως πρότυπο για τη δική του Όπερα της πεντάρας
Η παράσταση εστιάζει σε μια σύγχρονη προσέγγιση αυτού του κοινωνικού προβληματισμού. Γιατί μπορεί οι ήρωές της να ανήκουν στο κοινωνικό περιθώριο, ωστόσο οι συμπεριφορές τους ελάχιστα διαφέρουν από εκείνες άλλων κοινωνικών τάξεων, και δη των ανώτερων. Σήμερα μάλιστα που το χρήμα έχει πια αναχθεί στο απόλυτο αγαθό, στο μέσο που ανοίγει όλες τις πόρτες και καθορίζει την τιμή του καθενός, το θέμα του έργου αποκτά και απροσδόκητη επικαιρότητα. Παράλληλα το είδος της ballad opera, με την έκδηλη θεατρικότητα και τους αδρούς χαρακτήρες της διαμορφώνει τους όρους για τη δημιουργία ενός λαϊκού θεάματος, όπου η θεατρική αλήθεια θα διασταυρώνεται με το θεατρικό παιχνίδι, η κωμωδία με το πάθος, η φαντασία με την πραγματικότητα και η πρόζα με τη ζωντανή μουσική, το τραγούδι και το χορό.
Το έργο ανεβαίνει σε μετάφραση, διασκευή και σκηνοθεσία της Γλυκερίας Καλαϊτζή. Η μουσική είναι του Κώστα Βόμβολου. Η κίνηση και οι χορογραφίες της Ιωάννας Μήτσικα. Επιμέλεια σκηνικού χώρου: Ευαγγελία Κιρκινέ. Κοστούμια: Μαρία Καραδελόγλου. Οργάνωση παραγωγής: Ιωάννης Γκουντάρας
Παίρνουν μέρος οι ηθοποιοί: Ειρήνη Αμπουμόγλι, Αργυρώ Ανανιάδου, Σταυρούλα Αραμπατζόγλου, Γιώργος Γιόκοτος, Γιώργος Καραβασίλης, Ιωάννα Μήτσικα, Νικόλας Νικητάκης, Μιχάλης Συριόπουλος.

Η θεατρική ομάδα PASSATEMPO Η θεατρική ομάδα Passatempo δημιουργήθηκε τον Νοέμβριο του 2010 από επαγγελματίες καλλιτέχνες που δουλεύουν και προσφέρουν χρόνια στο θέατρο της Θεσσαλονίκης: Γλυκερία Καλαϊτζή (σκηνοθέτις), Ευαγγελία Κιρκινέ, Μαρία Καραδελόγλου (σκηνογράφοι-ενδυματολόγοι), Κώστας Βόμβολος (μουσικός), Ιωάννα Μήτσικα (χορογράφος), Στράτος Κουτράκης (φωτιστής)· όλοι τους με σημαντική και πολυετή παρουσία στη θεατρική Θεσσαλονίκη και σημαντικές συνεργασίες, με το Κρατικό Θέατρο, την Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης», την Ακτίδα Αελίου αλλά και ΔΗΠΕΘΕ της Μακεδονίας και της Θράκης. Από τον Απρίλιο του 2012 σε συνεργασία με δύο νέους ηθοποιούς και σκηνοθέτες, με μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό, την Ειρήνη Αμπουμόγλι (Lassaâd Ecole Internationale de Théâtre, Βρυξέλλες-Παιδαγωγική Jacques Lecoq) και τον Γιώργο Καραβασίλη (ΜΑ Drama Central St. Martins, University of the Arts London) διαμόρφωσε και ένα μικρό χώρο έρευνας και φιλοξενίας τεχνών, το Passatempo Inn, που ήδη ξεκίνησε την δραστηριότητά του με δύο σεμινάρια, ένα πάνω στην τεχνική εμψύχωσης της εκφραστικής μάσκας κι ένα πάνω στην υποκριτική τεχνική του Meisner.
Στόχος της ομάδας, όπως δείχνει και η σύνθεση των συντελεστών της, ήταν η συνένωση δημιουργών σε μια κοινή πρωτοβουλία, προκειμένου να ενισχυθεί η θεατρική παραγωγή της Θεσσαλονίκης αλλά και να αξιοποιηθεί το νέο και πλούσιο καλλιτεχνικό δυναμικό της πόλης. Φιλοδοξία της δεν είναι να προσθέσει μια ακόμα ομάδα στις πολλές που υπάρχουν, αλλά να ξανακάνει το θέατρο δραστικό και αναγκαίο, μέσα από παραστάσεις που θα φέρνουν το κοινό σε επαφή με σημαντικά έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου, ανεβασμένα με τρόπο που να φωτίζουν την ανθρώπινη περιπέτεια μέσα στο χρόνο και τη σύγχρονη ζωή.
Η ομάδα ξεκίνησε χωρίς καθόλου πόρους, με μόνο κεφάλαιο το ταλέντο και την εμπειρία των συντελεστών της και με κοινό όραμα την παραγωγή καλλιτεχνικού έργου επαγγελματικών προδιαγραφών και υψηλής αισθητικής που θα απευθυνόταν στο ευρύ κοινό. Πρώτη παραγωγή ήταν το κλασικό έργο του Άντον Τσέχοφ Τρεις αδερφές, που παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία την άνοιξη του 2011, στο θέατρο «Έξω από τα Τείχη» (Ευαγγελίστρια), κερδίζοντας κοινό και κριτική. Η αποδοχή της παράστασης επιβεβαίωσε τη βαθιά μας πεποίθηση ότι το καλλιτεχνικό μπορεί να είναι και εμπορικό κι ότι η τέχνη πρέπει και οφείλει να είναι για όλους.
Συνέχισε με ένα σύγχρονο έργο, την Ολεάννα του Ντέιβιντ Μάμετ, σε συμπαραγωγή με την Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης». Ένα προκλητικό έργο, όπου με αφορμή το θέμα της σεξουαλικής παρενόχλησης, θίγονται θέματα, όπως η εκπαίδευση και ο ρόλος της, η χρήση της γλώσσας και η κατάχρηση της εξουσίας, η αντιπαλότητα στις σχέσεις των δύο φύλων.
Τελευταία παραγωγή της είναι Η Όπερα του ζητιάνου του Τζον Γκέι, μια μουσικοθεατρική σάτιρα, πρότυπο της μεταγενέστερης Όπερας της πεντάρας του Μπρεχτ, με θέμα τη διαφθορά των κατώτερων τάξεων της Αγγλίας στις αρχές του 18ου αιώνα. Πρόκειται για ένα κλασικό στο είδος του έργου —με αυτό εγκαινιάζεται το είδος της λαϊκής όπερας (ballad opera)— που στις σημερινές οικονομικές συνθήκες αποκτά απροσδόκητη επικαιρότητα.